ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
www.cyprus-medical-museum.org
Όραμα ζωής και οι πρώτες δωρεές
Ενα όραμα ζωής και στόχος πολλών δεκαετιών γίνεται πραγματικότητα.
Όταν πριν από 25 χρόνια ο τότε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λεμεσού Χριστόδουλος Μέσης δημοσιοποίησε την απόφαση της Επιτροπής του για δημιουργία ενός Ιατρικού Μουσείου κανένας δεν τον πήρε στα σοβαρά γνωρίζοντας την απροθυμία των γιατρών να ασχολούνται με την ιστορία και πεπαλαιωμένα αντικείμενα.
Είναι γιαυτό που αποτέλεσαν ευχάριστη έκπληξη για μας οι πρώτες δωρεές μηχανημάτων και εργαλείων από συναδέλφους της Λευκωσίας και τις οικογένειες τους.
Οι Χριστάκης Ιερωνυμίδης, Μίκης και Ολβία Κωνσταντινίδου και η οικογένεια Πέτρου Μάτσα δώρησαν τα πρώτα πολύτιμα εκθέματα. Ακολούθησαν η μια μετά την άλλη οικογένειες αποθανόντων συναδέλφων από τη Λεμεσό (Γαστών Σχίζα, Σόλωνα και Λίνας Σολωμονίδου, Γιαννάκη Χατζήπαπα, Μάριου Τριτοφτίδη, Αχιλλέα Πατρόκλου και Τάσου Βαρναβίδη). Την εικόνα συμπλήρωσαν πολλοί εν ενεργεία συνάδελφοι με αποτέλεσμα να μαζευθεί μια μεγάλη πολύτιμη συλλογή που μας υποχρέωνε να την αξιοποιήσουμε το συντομώτερο δυνατό.
Δύο σημαντικοί σταθμοί υπήρξαν σ’αυτό το εγχείρημα. Πρώτα η έγκριση το 2001 του Καταστατικού του Μουσείου από την τότε Επιτροπή του Ι.Σ.Λ αποτελούμενη από τον Νικόλα Χριστοδούλου, πρόεδρο και τους Μάριο Φιλίππου, Γιάννη Ιωάννου, Ανδρέα Κοτζιαμάνη, Φρειδερίκο Τσολάκη, Σάββα Φράγκο και Μέλιο Γιάννακα, μέλη. Και ακολούθως η επίσημη εγγραφή του το 2003 στον έφορο Σωματείων και Ιδρυμάτων με αριθμό 219. Ακολούθησε ο διορισμός της πρώτης Επιτροπής του Μουσείου με βάση το Καταστατικό.
Ο δρόμος προς την υλοποίηση αυτού του φιλόδοξου στόχου δεν ήταν ανθόσπαρτος. Η εξεύρεση αποθηκευτικών χώρων υπήρξε πολύ δύσκολη ενώ η παραχώρηση κατάλληλου οικήματος για τη στέγαση του Μουσείου αποδείχθηκε ακόμη μια οδύσσεια.
Αρχίσαμε να αισθανόμαστε απογοητευμένοι και πικραμμένοι χωρίς όμως να τα βάλουμε κάτω. Τελικά το 2009 ο Δήμαρχος Κ.Πολεμιδίων Γ. Γεωργίου και το Δημοτικό του Συμβούλιο μας ανακοίνωσαν ότι αποφάσισαν να ανταποκριθούν στο αίτημα μας και να μας παραχωρήσουν ένα παραδοσιακό κτήριο στο ιστορικό κέντρο του Δήμου τους το οποίο μετά την αναπαλαίωση θα στέγαζε διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα. Η χαρά και η ικανοποίηση μας ήταν απερίγραπτη γιατί επιτέλους είχαμε στη διάθεση μας ένα θαυμάσιο οίκημα που η κατασκευή του συνέπιπτε χρονολογικά με την περίοδο χρησιμοποίησης πολλών από τα εκθέματα μας.
Οι πρώτες σημαντικές αποφάσεις
Η επιτροπή του Μουσείου στρώθηκε στη δουλειά. Μετά την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας με τον Δήμο Κ. Πολεμιδίων έπρεπε να πάρουμε τις πρώτες σημαντικές αποφάσεις για τη μορφή και το περιεχόμενο του Μουσείου. Μετά από αρκετή διαβούλευση ο κύβος ερρίφθη. Θα δημιουργούσαμε εικόνες άσκησης της ιατρικής ανάλογες με τη χρονολογία που χρησιμοποιήθηκαν αυτά τα μηχανήματα και εργαλεία αναπαριστώντας μαιευτήρια, χειρουργεία και εξεταστήρια του περασμένου αιώνα. Τον ρόλο αυτό τον αναθέσαμε στον γνωστό αρχιτέκτονα-σκηνογράφο Γιώργο Παπαδόπουλο ο οποίος με τη δουλειά του ζωντάνεψε όπως θα δείτε όλο αυτό το υλικό.
Η δεύτερη απόφαση της Επιτροπής του Μουσείου αφορούσε τη δημιουργία ηλεκτρονικής δομής και βάσεως δεδομένων. Με τις οκτώ οθόνες αφής που βρίσκονται δίπλα από κάθε ενότητα ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να ενημερωθεί για όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν τους 32 δωρητές καθώς και για τον τόπο, τρόπο και χρόνο που χρησιμοποιήθηκαν τα διάφορα εκθέματα. Το έργο αυτό ανάλαβε ο συνάδελφος Μάριος Καραϊσκάκης που αν και ερασιτέχνης το αποτέλεσμα της δουλειάς του είναι εφάμιλλο αν όχι καλύτερο από πολλούς επαγγελματίες.
Το έργο της επιλογής, μεταφοράς και τεκμηρίωσης των εκθεμάτων έκανε ο Χριστόδουλος Μέσης με τη βοήθεια του Μιχάλη Κοραή.
Τα τελευταία δύο χρόνια όλοι δουλέψαμε σκληρά αλλά αρμονικά για να δημιουργήσουμε ένα ίδρυμα αριστείας για το οποίο θα περηφανεύονται όλοι οι γιατροί της Κύπρου αλλά και ο κάθε κύπριος Ευρωπαίος πολίτης.
Το Ιατρικό Μουσείο Κύπρου περιλαμβάνει σ’αυτή τη φάση 160 εκθέματα που δωρήθηκαν από 32 συναδέλφους η τις οικογένειες τους. Είναι χωρισμένο σε 8 ενότητες και συνοδεύεται από τον ίδιο αριθμό οθόνων αφής που είναι τοποθετημένες παραπλεύρως.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Κύπρο όπως είναι ο ηλεκτροκαρδιογράφος του Μίκη Κωνσταντινίδη (Λευκωσία 1940) και το μηχάνημα αιμοκάθαρσης που χρησιμοποιήθηκε το 1972 ιδιωτικά από μια ελληνοκυπρία και ένα τουρκοκύπριο νεφροπαθή στη Λεμεσό αφού δεν υπήρχε τότε άλλος τεχνητός νεφρός στον κρατικό η ιδιωτικό τομέα.
Ο τοκετός με περιποίηση νεογνού του 1930, χειρουργείο με γενική αναισθησία του 1950, χειρουργείο Ωτορινολαρυγγολογίας του 50 και ορθοπεδικό χειρουργείο του 60 αποτελούν μερικές από τις εικόνες του Μουσείου.
Η αναπαράσταση ακτινολογικού εργαστηρίου με όλα τα ακτινοπροστατευτκά αντικείμενα και την διαδικασία εμφάνισης ακτινογραφιών του 1940 προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Διάφορα μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν τη δεκαετία του 60 για νευρολογικές εξετάσεις όπως ο Ηλεκτροεγκεφαλογράφος και Ηλεκτρομυογράφος μαζί με τα μηχανήματα Ηλεκτροσπασμοθεραπείας παρουσιάζουν την άσκηση της νευρολογίας και ψυχιατρικής τον περασμένο αιώνα.
Τέλος, ένα ποδοκίνητο οδοντιατρικό μηχάνημα που χρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του 50 μαζί με χαρακτηριστική γελοιογραφία του οδοντογιατρού-ζωγράφου Στάθη Οικονομίδη μας θυμίζει την άσκηση της οδοντιατρικής της εποχής εκείνης.
Βάση δεδομένων, οθόνες αφής και ιστοσελίδα
Ανοίγοντας την ιστοσελίδα του Μουσείου ο επισκέπτης πριν, κατά και μετά την επίσκεψη του βρίσκεται μπροστά από όλων των ειδών τις πληροφορίες. Όπως το φωτογραφικό υλικό από ιατρικά συνέδρια του Παγκυπρίου Ιατρικού Συλλόγου τα τελευταία 60 χρόνια. Μπορεί να παρακολουθήσει DVDs από συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις όπως οι ανεπανάληπτοι καρναβαλίστικοι χοροί του Ιατρικού Συλλόγου Λεμεσού. Το ιστορικό της δημιουργίας του Μουσείου σε φωτογραφίες αλλά και η τοποθεσία και μέρες και ώρες επισκέψεων σ’αυτό.
Μικρή αλλά αξιόλογη βιβλιοθήκη
Λόγω έλλειψης χώρου δυστυχώς η δημιουργία μεγάλης βιβλιοθήκης δεν κατέστη δυνατή. Δεν παραλείψαμε όμως την προσεκτική τοποθέτηση των 40 τόσων βιβλίων και συγγραμμάτων που γράφτηκαν για την κυπριακή ιατρική σε μικρή αλλά αξιόλογη βιβλιοθήκη.
Πρωτόκολλα, ιστορικά έγγραφα και πρακτικά συνεδριάσεων έχουν επίσης τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση.
Βοτανικός κήπος με φαρμακευτικά φυτά
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο βοτανικός κήπος με φαρμακευτικά φυτά που χρησιμοποιήθηκαν και ακόμη χρησιμοποιούνται από το λαό μας για θεραπευτικούς σκοπούς που δημιούργησε με αγάπη ο συνάδελφος Γιάννης Ιωαννίδης.
Αρχαία ιατρικά εργαλεία και άλλα αντικείμενα
Είχαμε υποσχεθεί ότι ένα τμήμα του Μουσείου θα περιλάμβανε αρχαία εργαλεία και άλλα αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν κατά καιρούς στην Κύπρο η τουλάχιστον τα πιστά αντίγραφα τους. Δυστυχώς παρά τις αρχικές γραπτές υποσχέσεις το Τμήμα Αρχαιοτήτων μας αρνήθηκε τελικά αυτή την προσφορά στερώντας έτσι από τον επισκέπτη τη σύγκριση μεταξύ της αρχαίας ιατρικής πράξης και της πιο σύγχρονης πραγματικότητας. Ελπίζουμε αυτή η στάση να αναθεωρηθεί στο προσεχές μέλλον.
Το κόστος και οι μελλοντικές ανάγκες
Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί για το κόστος αυτής της φάσης της δημιουργίας του Μουσείου. Η απάντηση είναι απλή. Λόγω της εθελοντικής εργασίας μιας μικρής ομάδας συναδέλφων περιορίσθηκε μόνο στις εκατόν χιλιάδες Ευρώ. Αυτό καλύφθηκε σε ένα βαθμό από εισφορές συναδέλφων, Ιατρικών Συλλόγων, φαρμακευτικών εταιρειών και άλλων φορέων. Αναμένουμε οικονομική υποστήριξη από το κράτος και άλλους φορείς για να καλυφθούν οι τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες και προγράμματα.
Σε ποιους απευθύνεται το Μουσείο
Σαν πρώτη προτεραιότητα αποβλέπουμε σε επισκέψεις από τα ιατρικά και παραϊατρικά επαγγέλματα,φοιτητές και μαθητές. Είμαστε όμως σίγουροι ότι ο κάθε πολίτης της Ευρωπαϊκής Κύπρου θα θελήσει να το επισκεφθεί για να μάθει περισσότερα για την ιστορία της κυπριακής ιατρικής, την εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας και να συγκρίνει την άσκηση της ιατρικής του περασμένου αιώνα με τη σημερινή πραγματικότητα.
Το Ιατρικό Μουσείο υποδέχεται τους ενδιαφερόμενους επισκέπτες του, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο, από τις 10:00 ως τις 18:00, ενώ πρόγραμμα επισκέψεων θα καταρτιστεί για μαθητές σχολείων.
ΔΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ -> ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
Πηγή: Ιατρικό Μουσείο Κύπρου
Επαρχία: Λεμεσός
Διεύθυνση: 1ος δρόμος, 4157 Kάτω Πολεμίδια Λεμεσός Κύπρος
Διαπίστευση: Ιατρικός Σύλλογος Λεμεσού
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο
Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα Τετάρτη και Σάββατο 10:00 – 18:00
Διευκολύνσεις: Το μουσείο είναι προσβάσιμο για άτομα σε τροχοκάθισμα.
Τηλέφωνο Επικοινωνίας / Τηλεομοιότυπο: 00357-25352669 /
Ιστοσελίδα / Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: www.cyprus-medical-museum.org /
Τιμή Εισιτηρίου: €3 για μεγάλους, €0.50 για ανήλικους
Προμήθεια Εισιτηρίου: Από την είσοδο του μουσείου
Χάρτης Πλοήγησης Google Map: