Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Ομόδους
Οι παραδόσεις για την ύπαρξη ναού στο χώρο της σημερινής Μονής του Τιμίου Σταυρού Ομόδους φτάνουν μέχρι τις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα. Λέγεται πως όταν η Αγία Ελένη επεσκέφθη την περιοχή και άφησε ως δώρον σ’ αυτή «μέρος του Καννάβου με τον οποίον έδεσαν τον Κύριον οι παράνομοι», υπήρχε εκεί εκκλησία γι’ αυτό και δεν αναφέρεται ανέγερσή της από τη Βασιλομήτορα.
Ιστορικές μαρτυρίες για τη Μονή υπάρχουν από τα μέσα του 17ου αιώνα. Το 1659, ο Νεόφυτος Ροδινός, λόγιος κληρικός από το γειτονικό προς το Όμοδος χωριό Ποταμιού, γράφει ότι «… εις το Όμοδος είναι άλλος ναός περίφημος αφιερωμένος κι αυτός εις το όνομα του Τιμίου Σταυρού, εις το οποίον ευρίσκεται μέρος του Σταυρικού Ξύλου και μέρος μάλιστα του Αγίου Καννάβου…».
Παρόμοια μαρτυρία έχουμε και από το Ρώσο μοναχό και περιηγητή Βασίλειο Μπάρσκυ, που επεσκέφθη το 1735 το Όμοδος. Βεβαιώνει κι αυτός ότι ο ναός του Τιμίου Σταυρού «κατέχει μέρος του σχοινίου δια του οποίου εδέθη ο Χριστός κατά τα πάθη του», το οποίο μάλιστα «εκηλιδώθη δια του αίματος του Χριστού».
Ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Κωνστάντιος, το 1819, γράφει για το Όμοδος ότι έγινε διάσημο «από του εν αυτώ ιδρυμένου Μοναστηρίου του Σταυρού και του εναποκειμένου σε εκεί μέρους του Ιερού Σχοίνου εκείνου, μετά του οποίου τον Χριστόν έδησαν οι αγνώμονες, Τίμιος Κανναβος ονομαζόμενος».
Γύρω στο 1700, η Μονή του Τιμίου Σταυρού εξασφάλισε από την Υψηλή Πύλη «Φιρμάνιον ασυδοσίας και ασυλίας». Σύμφωνα με το φιρμάνι εκείνο το Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού έγινε χώρος απαραβίαστος όπου εύρισκαν καταφύγιον όλοι οι κατατρεγμένοι. Με το φιρμάνι επίσης απαλλασσόταν από τούς φόρους η Μονή.Μ’ αυτή την κατοχύρωση η Μονή άκμασε μέσα στους χρόνους της Τουρκοκρατίας κι έγινε θρησκευτικό αλλά και εκπαιδευτικό κέντρο της περιοχής.
Το αποκορύφωμα της ακμής του Μοναστηριού συμπίπτει με την εποχή του Οικονόμου Δοσιθέου, ο οποίος φαίνεται να ήταν πολύ δυναμικός άνθρωπος. Πολλά από τα σκεύη και τα λειτουργικά αντικείμενα του ναού, ανάγονται στην εποχή του.Ο Οικονόμος Δοσίθεος απαγχονίστηκε από τούς Τούρκους μαζί με τούς άλλους κληρικούς και λαϊκούς προκρίτους στις 10 Ιουλίου 1821. Οι Τούρκοι τότε αφαίρεσαν και όλα τα προνόμια που η Μονή είχε εξασφαλίσει με το φιρμάνι ασυδοσίας και ασυλίας.Έκτοτε το Μοναστήρι άρχισε να παρακμάζει.
Ανάμεσα στα άλλα κειμήλια για τα οποία σεμνύνεται η Μονή του Ομόδους είναι η κάρα του Αποστόλου Φιλίππου, που μεταφέρθηκε εκεί γύρω στο 1788 από τη γειτονική κοινότητα του Άρσους για φύλαξη. Ως συγκροτημένη Μονή παρείχε περισσότερη ασφάλεια στον ανεκτίμητο αυτό θησαυρό. Τη γνησιότητα της αγίας κάρας μαρτυρούν σφραγίδες των Βυζαντινών αυτοκρατόρων Θεοδοσίου του Μεγάλου, Ηρακλείου και άλλων.
Ο μεγαλοπρεπής ναός στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος της Μονής πήρε τη σημερινή του μορφή με την ανακαίνιση του 1858. Είναι τρίκλιτη βασιλική με σταυροθόλια. Τα οικήματα – κατώγεια και ανώγεια – που περιβάλλουν το ναό, Συνοδικό, κελιά και άλλοι χώροι της παλαιάς Μονής, ανακαινίζονται βαθμιαία σήμερα. Η αποκατάσταση της Μονής στην παλαιά της μορφή, παρόλο που είναι χρονοβόρα και δαπανηρή, εν τούτοις αναμένεται να δώσει με την αποπεράτωσή της ιδιαίτερη λαμπρότητα στο όλο συγκρότημα.
Στην Ιερά Μονή υπάρχει Μουσείο Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959, όπου εκεί εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα των μαρτύρων της ΕΟΚΑ.
Επίσης υπάρχει Μουσείο Ταντέλλας όπου οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δούν από κοντά τα παραδοσιακά κεντήματα που ακούουν στο όνομα Πιπίλες καθώς επίσης και πλούσιο αρχαίο φωτογραφικό υλικό από τους κατοίκους του χωριού.
Στην Ιερά Μονή λειτουργεί και Μουσείο Εικονοσκευοφυλάκιο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δεί αρχαίες εικόνες, αρχαία δισκοπότηρα, αρχαία άμφια και άλλα εκκλησιαστικά σκεύη.
Άξιο αναφοράς είναι και το Συνοδικό της Μονής το οποίο είναι σημαντικής ιστορικής σημασίας αφού η στέγη του είναι μοναδική στο είδος της.
Πανηγυρίζει την 14ην Σεπτεμβρίου (Παγκόσμιος Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού)
Επαρχία: Λεμεσός
Ταχυδρομική Διεύθυνση: Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Ομόδους 4760 Λεμεσός
Διαπίστευση: Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Ομόδους
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο
Ωράριο Λειτουργίας: Χειμερινό Ωράριο 1 Νοεμβρίου – 31 Μαρτίου Καθημερινά 09:30 – 16:00 Θερινό Ωράριο 1 Απριλίου – 31 Οκτωβρίου Καθημερινά 09:30 – 18:00.
Διευκολύνσεις: Υπάρχει δωρεάν χώρος στάθμευσης και για άτομα σε τροχοκάθισμα, τα οποία διαθέτει το Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους. Η Ιερά Μονή είναι προσβάσιμη για άτομα σε τροχοκάθισμα. Υπάρχουν χώροι υγιεινής και για άτομα σε τροχοκάθισμα. Υπάρχει μικρό πωλητήριο όπου οι επισκέπτες μπορούν να αγοράσουν διάφορα αναμνηστικά δώρα όπως βιβλία (ελληνικά και ρωσικά) για τα μουσεία του Ομόδους και για την ιστορία της εκκλησίας του Ομόδους. Πρόσβαση στο διαδίκτυο για τους επισκέπτες στην πλατεία του χωριού δωρεάν. Οι συναλλαγές είναι μόνο με μετρητά.
Τηλέφωνο Επικοινωνίας / Τηλεομοιότυπο: 00357-25422678, 00357-99794899 / 00357-25422678
Ιστοσελίδα / Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: www.omodos.org / info@omodos.org και panaiszinonos@gmail.com
Τιμή Εισιτηρίου: Η είσοδος είναι δωρεάν.
Προμήθεια Εισιτηρίου: —
Χάρτης Πλοήγησης Google Map: