Η Λάνια είναι ένα μικρό, όμορφο χωριό κτισμένο στους πρόποδες του Τροόδους. Είκοσι έξι περίπου χιλιόμετρα από τη Λεμεσό, στον κύριο δρόμο Λεμεσού – Τροόδους, δεσπόζει ανάμεσα στα κρασοχώρια της περιοχής.
Η Λάνια, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομα της από τη Λάνα, κόρη του αρχαίου θεού Διόνυσου, θεού του κρασιού.
Οι κάτοικοι της ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αμπελιών, τόσο οινοποιήσιμων, όσο και επιτραπέζιων. Καλλιεργούν επίσης αμυγδαλιές.
Η Λάνια είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για την παραδοσιακή ομορφιά της, τη φιλοξενία των κατοίκων της αλλά και για τον παραδοσιακό σπιτίσιο σουτζούκο της, την κουμανδαρία, τη ζιβανία και τα κρασιά της.
Στην είσοδο του χωριού υπάρχει μια παλιά παραδοσιακή βρύση. Από τη βρύση αυτή έπαιρναν νερό όλοι οι κάτοικοι, στα πολύ παλιά χρόνια, για όλες τις ανάγκες τους. Η βρύση που σήμερα αποτελεί αξιοθέατο για τους τουρίστες και τους νέους του χωριού, αποτελεί παράλληλα και ανάμνηση για τους γηραιότερους γιατί πότισε με το νερό της, γενεές πολλές.
Ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα του χωριού είναι η εκκλησία. Αφιερωμένη στην Παναγία και κτισμένη με παραδοσιακό τρόπο δεσπόζει στο κέντρο του χωριού. Μέσα σ’ αυτή βρίσκεται φυλαγμένη, ανάμεσα σ’ άλλους θησαυρούς η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας του Βαλανά.
Στη Λάνια σώζεται ο μοναδικός παραδοσιακός Λινός στην Κύπρο. Υπάρχουν βέβαια και αλλού, αλλά είναι ανακαινισμένοι.
Ο Λινός της Λάνιας, σώζεται όπως ακριβώς ήταν τον καιρό που χρησιμοποιήθηκε από τους προγόνους μας. Ο Λινός, που βρίσκεται πολύ κοντά στην εκκλησία, συντηρήθηκε και είναι πάντοτε ανοικτός για τους επισκέπτες.
Περπατώντας κανείς στο χωριό θα γοητευθεί από τα παραδοσιακά πλακόστρωτα δρομάκια του, στις άκρες των οποίων οι κάτοικοι διατηρούν λογιών-λογιών λουλούδια, που γεμίζουν την ατμόσφαιρα με μεθυστικές μυρωδιές. Μερικά από τα δρομάκια αυτά, διατηρούν παρόλη τη φθορά του χρόνου, την αρχική παραδοσιακή τους μορφή, το παραδοσιακό “θεμέλιο”.
Μετά από μια βόλτα στο χωριό, ο επισκέπτης μπορεί να ξεκουραστεί και να απολαύσει τον καφέ ή την μπύρα του κάτω από το μεγάλο πλατάνι του χωριού ή να απολαύσει το φαγητό του στην παραδοσιακή ταβέρνα.
Η Λάνια ήταν πάντοτε γνωστή για την αμπελοκαλλιέργειά της, τα εξαιρετικής ποιότητας αμπέλια, σταφύλια και κρασιά της. Επί βασιλείας του Ερρίκου στη Γαλλία, οι αμπελώνες της χώρας από τους οποίους κατασκευαζόταν η περίφημη Σαμπάνια καταστράφηκαν από ασθένειες. Ο βασιλιάς βγήκε τότε προς αναζήτηση γερών φυτών.
Τα βρήκε στη Λάνια, και όταν οι κάτοικοι κλάδεψαν τα αμπέλια τους, ο βασιλιάς φόρτωσε το πλοίο του με φυτά και τα πήρε μαζί του.
Με τα φυτά αυτά ξαναφυτεύτηκαν οι αμπελώνες της Γαλλίας. Λέγεται ότι κατά την εδώ παρουσία του ο βασιλιάς Ερρίκος σύχναζε στο βασιλικό δρυ της Λάνιας. Ένα δέντρο ηλικίας πέραν των 800 ετών το οποίο το 1997 κατέρρευσε λόγω ηλικίας, και έτσι η Λάνια έχασε το μοναδικό αυτό στολίδι της.
Στο χωριό υπάρχει άλλος ένας δρυς, μεγαλύτερος από αυτό που κατέρρευσε. Το δέντρο αυτό έχει απαλλοτριωθεί και το κράτος έχει αναλάβει τη συντήρηση του. Βρίσκεται λίγα μόνο μέτρα πιο μακρυά από το βασιλικό δρυ και είναι ένα θεόρατο δέντρο άξιο προσοχής.
Πηγή: Κοινοτικό Συμβούλιο Λάνιας