Στους πρόποδες του δάσους Αδελφοί, σε μια καταπράσινη αγκαλιά απλώνεται το Καλό Χωριό Ορεινής.
Είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας.
Βρίσκεται μόλις 28 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας, στις παρυφές του δάσους Αδελφοί .
Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 500 μέτρων.
Ονομασία
Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν οι ακόλουθες εκδοχές:
- Η πιο διαδεδομένη εκδοχή για το όνομα του χωριού αναφέρει πως το όνομα Καλό Χωριό δόθηκε στο χωριό για να «αποσιωπήσει» κάποιο παλαιότερο κακόηχο ή δυσφημιστικό όνομα. Κανένας μελετητής δεν αναφέρει ποιο ήταν το όνομα του χωριού πριν αυτό ονομαστεί Καλό Χωριό. Ο Καρούζης σχολιάζοντας το προαναφερόμενο σημείο γράφει: «ποιο ήταν το αρχικό όνομα του χωριού στα μεσαιωνικά χρόνια δεν έχει ακόμα διερευνηθεί. Ούτε γνωρίζουμε αν ισχύει αυτό που γράφει ο Σίμος Μενάδρος, πως κάποιο κακόηχο ή δύσφημο αρχικό όνομα ανάγκασε τους κατοίκους να αλλάξουν την ονομασία σε Καλό Χωριό, κάτι που επαναλαμβάνεται σε πέντε χωριά της Κύπρου».
- Όσο αφορά το όνομα του χωριού, πρέπει να αναφερθεί πως το χωριό μας είναι γνωστό ως Καλό Χωριό Ορεινής ή Κλήρου εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης. Παλαιότερα, όπως σώθηκε από στόμα σε στόμα, το χωριό ήταν γνωστό και ως Καλό Χωριό της Μερίκας. Συγκεκριμένα, ο Νικόλας Κωνσταντίνου Τζιαρής,(γεν. 1919), όπως και ο Παναγιώτης Γιάλλουρος, (παλαιομούχταρος), διασώζουν τη μαρτυρία από τους παππούδες του, αναφέρει ότι το χωριό ονομαζόταν Καλό Χωριό της Μερίκας γιατί υπήρχαν πολλά δέντρα μερίκες στο αρκάτζι (μικρό ρυάκι) που διασχίζει το χωριό.
- Το Κοινοτικό Συμβούλιο αναφέρει άλλη μια πιθανή εκδοχή προέλευσης του ονόματος που διασώθηκε από γενιά σε γενιά. Σύμφωνα μ’ αυτή την εκδοχή, η ονομασία προήλθε από τα επαινετικά σχόλια των προσκυνητών της Μονής του Μαχαιρά. Ειδικότερα, οι καβαλάρηδες- προσκυνητές καθ’ οδό προς τη Μονή περνούσαν από το χωριό μας. Αυτό συνέβαινε γιατί το χωριό μας θεωρείτο ως ο ευκολότερος «δρόμος» πρόσβασης προς τη Μονή. Οι κάτοικοι του χωριού που τότε ήταν λιγοστοί βοσκοί προσκαλούσαν τους καβαλάρηδες και τους προσέφεραν απλόχερα τη φιλοξενία τους. Έτσι, κάθε φορά που οι καβαλάρηδες θα περνούσαν από το χωριό έλεγαν : «θα περάσουμε από τους καλούς ανθρώπους από το χωριό το καλό». Έτσι, από στόμα σε στόμα διαδόθηκε το όνομα «Καλό Χωριό».
Ιστορική αναδρομή
Το χωριό κατά την Αρχαιότητα
Το χωριό όπως μαρτυρούν αρχαία κατάλοιπα υφίστατο από την αρχαιότητα. Ανευρέθηκε στο χωριό ένας σημαντικός αριθμός από αρχαίους τάφους και άλλα κατάλοιπα από διάφορες περιόδους της αρχαιότητας, συγκεκριμένα από την αρχαϊκή, την κλασική και τη ρωμαϊκή περίοδο.
Επιπρόσθετα, η ζωή στην περιοχή κατά την αρχαιότητα επιβεβαιώνεται και από τις ενδείξεις για την ύπαρξη μεταλλείων αλλά και από τα απομεινάρια αρχαίου οικισμού, τα οποία ανευρέθηκαν στην τοποθεσία «Ζυθκιόνας». Συγκεκριμένα, προϋπήρχε ένα πέτρινο κάθισμα, πιθανότατα κατάλοιπο αρχαίου βωμού, το οποίο, όπως αναφέρει ο Γεώργιος Παναγή, «οι κάτοικοι το αποκαλούσαν ‘κάθισμα της Παναγίας’». Δυστυχώς, αυτό, στις μέρες μας, δεν σώζεται επειδή έχει ταφεί κατά τη διάρκεια της διάνοιξης αγροτικού δρόμου.
Το χωριό κατά Μεσαιωνικά χρονιά
Παρόλο που σε μεσαιωνικές πηγές δεν γίνεται κάποια αναφορά στο χωριό, εντούτοις οι μελετητές πιστεύουν ότι αυτό εξακολούθησε να υπάρχει και κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας.
Το χωριό στις αρχές του 20ου αιώνα
Ο Jeffery και ο Gunnis, πέρασαν από το χωριό στις αρχές του 20ου Ο πρώτος αναφέρει πως το χωριό ήταν ένα ασήμαντο χωριουδάκι, ενώ ο τελευταίος αρκέστηκε σε μια σύντομη περιγραφή του ναού του Αγίου Γεωργίου.
Η δημιουργία του χωριού σύμφωνα με την παράδοση
Οι παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού αναφέρουν πως το χωριό δημιουργήθηκε στη θέση ενός μικρού οικισμού βοσκών, σαφέστερα στην περιοχή που υπήρχαν μάντρες του Μοναστηριού του Μαχαιρά.
Εκκλησίες
Στο Καλό Χωριό υπάρχουν η παλιά και η νέα εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπως αρχαία κατάλοιπα της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής. Η παλαιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 17ου αιώνα, αποτελεί Αρχαίο Μνημείο Β΄ Πίνακα.
Πληθυσμός
Το Καλό Χωριό, κυρίως χάρη στη γεωγραφική του θέση, παρουσιάζει μια σταθερά αυξανόμενη πληθυσμιακή πορεία. Συγκεκριμένα, βρίσκεται πολύ κοντά στην πρωτεύουσα. Σ’ αυτό φυσικά συνέβαλε και το βελτιωμένο οδικό δίκτυο. Συμπερασματικά, τόσο η μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα όσο και το καλό οδικό δίκτυο, συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση του πληθυσμού, αλλά και στην καταπολέμηση της αστυφιλίας. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται αναλυτικά η πληθυσμιακή πορεία του χωριού.
Χρονολογία | Αριθμός | Χρονολογία | Αριθμός |
1881 | 137 | 1946 | 275 |
1891 | 140 | 1960 | 328 |
1901 | 154 | 1973 | 366 |
1911 | 172 | 1976 | 445 |
1921 | 189 | 1982 | 456 |
1931 | 195 | 2001 | 605 |
Φυσικό περιβάλλον
Ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο «ξεδιπλώνεται» καθώς εκτάσεις άγριας βλάστησης εναλλάσσονται αρμονικά με εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης «ντυμένες» με τα χρώματα των οπωροφόρων δέντρων, αμυγδαλιών, αχλαδιών, συκιών και μηλιών.
Πηγές:
Γιώργου Καρούζη, Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λεμεσός, Πόλη και Επαρχία, Λευκωσία 2001
Γεώργιος Παναγή, Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Καλού Χωριού Ορεινής, Λευκωσία 2005
Κοινοτικό Συμβούλιο Καλού Χωριού
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ.6