Λαόνα – Ακάμας Διαδρομή Κρασιού
Επιβλητική περιοχή με δαντελωτές ακτές και μαγευτικά μικρά χωριά, γεμάτη πολιτισμό και πλούσια αμπέλια, με αγροτικά αλλά και σύγχρονα στοιχεία να συνυπάρχουν όμορφα.
Στο δυτικό άκρο της Κύπρου, χωριά όπως η Δρούσεια, η Ίνεια, ο Κάθηκας, οι Πάνω και οι Κάτω Αρόδες σας καλούν να επισκεφτείτε τους διάσπαρτους αμπελώνες τους. Γνωρίστε το Ξυνιστέρι, μια ενδημική ποικιλία σταφυλιού που μεγαλώνει σε ένα κλίμα, που το απαλύνει το αεράκι της θάλασσας, προσφέροντας δροσερά αν και δυνατά κρασιά με φίνο άρωμα, που πιθανόν και να συγκαταλέγονται στα καλύτερα λευκά κρασιά που παράγονται στην Κύπρο.
Η διαδρομή αυτή ακολουθεί ”προαιώνιους” δρόμους στο βορειοδυτικό τμήμα της Κύπρου. Παρουσιάζει ένα μοναδικό ενδιαφέρον που δεν εξαντλείται μόνο στο κρασί. Εξερευνώντας την περιοχή, ο οινόφιλος θα έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει εξαιρετικά κρασιά που θα συνδυάσει με τοπικές σπεσιαλιτέ. Παράλληλα όμως με τα γευστικά θέλγητρα θα απολαύσει και ένα σπάνιο γεωγραφικό ανάγλυφο.
Το επαρχιακό, κυρίως, οδικό δίκτυο ανηφορίζει σε γραφικά υψίπεδα όπου η χαμηλή βλάστηση διαδέχεται τις δασικές εκτάσεις. Άλλες πάλι στιγμές χάνεται σε μικρές κοιλάδες όπου, απρόσμενα, βρίσκεται στις παρυφές κάποιου από τα χωριά που ”κεντάνε” το τοπίο. Η περιοχή είναι αραιοκατοικημένη και αυτό έχει βοηθήσει στη διατήρηση της ιδιαίτερης αίσθησης της.
Το ξεχωριστό όμως γνώρισμα της αμπελουργικής αυτής ζώνης είναι η Χερσόνησος του Ακάμα. Μακριά από οποιαδήποτε οικοδομική ανάπτυξη, αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα μιας ”παρθένας” Κύπρου. Η ποικιλία χαρακτηριστικών του Ακάμα στη γεωμορφία, τη βλάστηση και την άγρια ζωή, τον καθιστούν έναν σπάνιο βιότοπο που καλεί τον εξερευνητή όπως οι σειρήνες τον Οδυσσέα. Σ’ αυτούς τους αραιοσύχναστους δρόμους ο εξερευνητής ταξιδιώτης οινόφιλος, παράλληλα με την γευστική του εξερεύνηση, θα βιώσει και κάποιες άλλες σπάνιες ομορφιές που θα ολοκληρώσουν την απόλαυση της ημέρας.
Γενικά Χαρακτηριστικά
Μεγάλο μέρος της διαδρομής κινείται στην χερσόνησο το Ακάμα. Το σχετικά ανέπαφο περιβάλλον και η ομορφιά των οικισμών καθιστούν την διαδρομή απόλαυση για τον περιπατητή και το φυσιοδίφη.
Η περιοχή έχει παράδοση στην αμπελουργία και αρκετές εκτάσεις της καλύπτονται από αμπέλια. Κατά μήκος της διαδρομής θα συναντήσουμε πέντε επισκέψιμα οινοποιεία.
Κλίμα: Η περιοχή κυμαίνεται σε ένα υψόμετρο από 400 εώς 650 μέτρα και δέχεται μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 610 χλστ. Χαρακτηρίζεται από σχετικά ήπιο κλίμα.
Εδάφη: Οι περισσότεροι αμπελώνες της διαδρομής βρίσκονται σε ασβεστολιθικά εδάφη και μερικοί σε αργιλώδη – γυψούχα εδάφη.
Αμεπλώνες: Τα περισσότερα από τα χωριά της διαδρομής ανήκουν στην περιοχή παραγωγής Οίνων Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΟΕΟΠ)” Λαόνα Ακάμας”. Στην περιοχή καλλιεργούνται επίσης 19 άλλες διαφορετικές ποικιλίες οιναμπέλου.
Λευκές Ποικιλίες: Plant X Malvasia G, Plant X, Sauvignon Blanc, Riesling, Semillon, Chardonnay, Muscat, Ξυνιστέρι.
Ερυθρές Ποικιλίες: Μαύρο, Όφθαλμο, Carignan, Mataro, Cabernet Sauvignon,Cabernet Franc, Alicante B, Grenache, Shiraz, Merlot, Λευκάδα, Μαραθεύτικο.
Η διαδρομή
ΑΦήνουμε πίσω μας την Πάφο και ξεκινούμε την εξερεύνηση μας παίρνοντας τη Β7, που είναι η κύρια οδική αρτηρία προς την Πόλη της Χρυσοχούς. Στα πέντε χιλιόμετρα και ενώ το περιβάλλον διατηρεί ακόμα τον αστικό του χαρακτήρα, κάνουμε μια πρώτη στάση στο χωριό Μεσόγη. Αριστερά του δρόμου, στη βιομηχανική περιοχή, θα βρούμε το ”Fikardos Winery”.
Παρά το ότι δεν διαθέτει ακόμη ιδιόκτητους αμπελώνες, τα κρασιά του είναι αξιόλογα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην μόνιμη συνεργασία του με επιλεγμένους τοπικούς αμπελουργούς. Μέσα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες, το οινοποιείο αυτό ανέπτυξε ετικέτες με αξιόλογη ποικιλιακή σύνθεση. Παράγει μια μεγάλη γκάμα κρασιών από τις ερυθρές Μαραθεύτικο, Λευκάδα, Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot και τις λευκές Ξυνιστέρι, Chardonnay και Semillon. Αξίζει να δοκιμάσετε το ροζέ Valentina, τα λευκά Amalthia και Alkisti και το ερυθρό Shiraz.
Πριν συνεχίσουμε την οινική μας εξερεύνηση αξίζει να κάνουμε μια παράκαμψη για να επισκεφτούμε το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου, ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο από το ύψος της Μεσόγης.
Η διαδρομή διασχίζει το χωριό Τρεμιθούσα και καταλήγει σε μια καταπράσινη κοιλάδα. Το μοναστήρι βρίσκεται σε υψόμετρο 412 μέτρων, χτίστηκε στο σημείο που έζησε μέσα σε σπηλιές ο ερημίτης Άγιος Νεόφυτος(1134-1214) και θεωρείται από τα πιο σημαντικά της Κύπρου.
Επιστρέφουμε στη Β7 από τον ίδιο δρόμο και ακολουθούμε βορεινή κατεύθυνση προς το χωριό Τσάδα, ένα από τα μεγαλύτερα αμπελουργικά χωριά της περιοχής.Ο οικισμός αυτός διατηρεί ακόμα στοιχεία γραφικότητας και μια βόλτα στα σοκάκια του αξίζει. Αυτό που σε μαγεύει επίσης είναι η θέα με τη θάλασσα στο φόντο και τα αμπέλια που περιβάλλουν το χωριό. Αξίζει τον κόπο στην Τσάδα, να επισκεφτείτε και την οικία του ήρωα της ΕΟΚΑ Ευαγόρα Παλληκαρίδη η οποία έχει μετατραπεί σε μουσείο.
Ο επόμενος σταθμός το Στρουμπί. Ο δρόμος μέχρι εκεί είναι ελικοειδής με εντυπωσιακά φαράγγια. Το χωριό, χτισμένο σε υψόμετρο 450 μέτρων, έχει έντονο οινολογικό περιβάλλον. Η ποικιλία που καλλιεργείται στην περιοχή είναι κυρίως η ερυθρή ”Μαύρο”. Σημαντική όμως είναι και η παρουσία των διεθνών ποικιλιών που φυτεύτηκαν τα τελευταία χρόνια. Στο Στρουμπί διοργανώνεται κάθε χρόνο τον Αύγουστο η γιορτή του σταφυλιού ”Διονύσια” . Αν βρεθείτε στο χωριό εκείνη την εποχή αξίζει να την επισκεφθείτε.
Λίγο έξω (ένα χιλιόμετρο) από το χωριό, προς το Πολέμι, βρίσκεται το νέο οινοποιείο ”Καμαντερένα” της συνεταιρικής ΣΟΔΑΠ. Σύγχρονο(χτίστηκε το 2004), μεγάλο και τεχνολογικά άρτιο θα αποτελέσει ένα από τα οινικά αξιοθέατα της ζώνης. Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται το μουσείο παλαιών μηχανημάτων και εξοπλισμού οινοποίησης το οποίο περιλαμβάνει σύγχρονη αίθουσα δοκιμών, εστιατόριο, και γενικά ότι είναι απαραίτητο για τον οινόφιλο επισκέπτη.Ένα ξεχωριστό κρασί που παρασκευάζεται εδώ είναι το Riesling-Xynisteri, που εκφράζει απόλυτα τη νέα προσωπικότητα της Οινοβιομηχανίας ΣΟΔΑΠ. Τα Mountain Vines λευκό και ερυθρό, αξίζουν επίσης μια δοκιμή.
Μερικά χιλιόμετρα ανατολικότερα, στο χωριό Πολέμι, βρίσκεται το οινοποιείο ”Tsalapatis Wines”. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις του βοηθούν στην παραγωγή κρασιών υψηλής ποιότητας. Σε υπόγειους διαμορφωμένους χώρους μπορείτε να δοκιμάσετε τα κρασιά που παράγονται με τη δυνατότητα να αγοράσετε κάποια μπουκάλια. Μην αμελήσετε να δοκιμάσετε το Ξυνιστέρι αυτής της οινοποιίας.
Συνεχίζοντας βορειοδυτικά, ένα χιλιόμετρο μετά το Στρουμπί, παίρνουμε αριστερά το δρόμο Ε711 για τον Κάθικα. Το πλούσιο σε αμπέλια τοπίο σε προϊδεάζει για τη γοητεία του παραδοσιακού αυτού χωριού. Είναι χτισμένο ανάμεσα σε κατάφυτους λόφους και στο παρελθόν υπήρξε το κέντρο της νοτιοδυτικής Κύπρου. Μερικά χιλιόμετρα πριν το Κάθικα μια παράκαμψη δεξιά οδηγεί σε ένα άλλο μικρό χωριό, τη Θελέτρα (200 κάτοικοι) , χτισμένο σ’ένα καταπράσινο περιβάλλον. Στη συνέχεια του ίδιου δρόμου θα βρούμε και το γραφικό χωριό Γιόλου.
Επιστρέφοντας όμως στο βασικό μας προορισμό, εκτός από το γοητευτικό περιβάλλον του Κάθικα, υπάρχουν εδώ δύο οινοποιεία που αξίζει να τους αφιερώσουμε χρόνο. Το οινοποιείο ”Κ&Κ VASILIKON WINERY” είναι ένα από τα πρώτα μικρά οινοποιεία (1993) της Δυτικής Κύπρου. Μικρό, κομψό, με σεβασμό στην παράδοση ενώ είναι παράλληλα και σύγχρονο τεχνολογικά. Διαθέτει χώρους για οινικές γευστικές δοκιμές και μπορείτε να επισκεφτείτε και την κάβα παλαίωσης. Η παραγωγή του στηρίζεται κυρίως σε δύο επιτυχημένα κρασιά: Το Vasilikon (Ξυνιστέρι 95% και Semillon 5%) και το Άγιος Ονούφριος (Mourvedre, Cabernet Sauvignon, Grenache και τοπικές ποικιλίες). Χαρακτηρίζονται από εξαιρετική σχέση ποιότητας – τιμής.
Μικρό σε όγκο παραγωγής (περίπου 75.000 φιάλες), φιλικό και επισκέψιμο το ”STERNA WINERY” είναι επίσης ένας λόγος για να επισκεφθείτε τον Κάθικα. Η βορειοανατολική θέα από τον εξώστη του οινοποιείου είναι ειδυλλιακή ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μικρές φυσικές σπηλιές που βρίσκονται μέσα στις εγκαταστάσεις. Θυμίζουν κατακόμβες και χρησιμεύουν για την αποθήκευση κρασιών σε καλές συνθήκες συντήρησης. Καλό είναι να δοκιμάσετε το Ξυνιστέρι της μονάδας από σταφύλια του Κάθικα.
Εγκαταλείπουμε τον Κάθικα και δύο χιλιόμετρα μετά παίρνουμε στα αριστερά τον επαρχιακό δρόμο ο οποίο οδηγεί σε μια συστοιχία από γραφικά χωριά με απολαυστικό περιβάλλον Ο οικισμός Πάνω Αρόδες, που συναντάμε πρώτο, έχει ένα καλοδιατηρημένο αρχιτεκτονικό περιβάλλον με πετρόχτιστα σπίτια και μια αναπαλαιωμένη εκκλησία, τον Άγιο Καλαντίωνα η οποία βρίσκεται στην άκρη μιας διαμορφωμένης πλατείας με ένα γραφικό καφενείο. Η ηρεμία του τοπίου εδώ είναι θαυματουργική.
Ένα χιλιόμετρο βορειότερα , στις Κάτω Αρόδες, μπορείτε να θαυμάσετε το λευκό επιμηκές ”αψιδωτό” κοινοτικό γραφείο που θυμίζει εκκλησία του 18ου αιώνα χωρίς το καμπαναριό της. Συνεχίζοντας βόρεια συναντάμε το χωριό Ίνεια, με εξαίρετη πανοραμική θέα προς τη θάλασσα. Η πλαγιά κατηφορίζει και χάνεται δέκα χιλιόμετρα μακριά, στην ακτή του Ακάμα. Στην Ίνεια ο προσεκτικός ταξιδιώτης θα παρατηρήσει ότι οι τοπικές επιγραφές αναγράφουν το χωριό ως ”Οίνεια”, σεβόμενες την προέλευση του ονόματος από το ”Οίνος”.
Πολύ κοντά βρίσκεται το επόμενο χωριό η Δρούσεια. Όπως και η Ίνεια αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους εκδρομείς του Σαββατοκυρίακου. Η μαγευτική θέα προς τη θάλασσα σε ακολουθεί και εδώ. Η Δρούσεια διαθέτει επίσης αμπέλια- χωρίς όμως, μέχρι στιγμής, να υπάρχει κάποιο οινοποιείο στην περιοχή.
Επιστρέφοντας πίσω στην Ε709 κάνουμε μια μικρή παράκαμψη στα δεξιά για να επισκεφθούμε την Κρίτου Τέρα. Ο δρόμος στενεύει και οδηγεί στο μικρό αυτό χωριό που βρίσκεται σε μια εύφορη περιοχή. Αποτελεί έναν παραδοσιακό οικισμό με τυπικά στοιχεία αγροτικής κληρονομιάς.
Οι δρόμοι είναι στενοί και ο εξερευνητής χαίρεται καθώς αφήνει το αυτοκίνητο για να περπατήσει και να δει τον υδροκίνητο μύλο, το παλιό καφενείο με τις τοιχογραφίες και τα πλακόστρωτα αλώνια.
Από εδώ η Πόλη Χρυσοχούς, είναι σε απόσταση αναπνοής (δέκα χιλιόμετρα). Αν θέλουμε μπορούμε να διανυκτερεύσουμε στη σύγχρονη αυτή παραλιακή κωμόπολη.Αλλιώς, αφού πιούμε τον καφέ για να ξεπλύνουμε την γεύση του κρασιού θα προετοιμάσουμε την επιστροφή μας νότια παίρνοντας αυτή τη φορά το δρόμο που θα μας φέρει στην Πάφο μέσα από το γραφικό χωριό Πέγεια.
Αυτές και άλλες διαδρομές μας καλούν να δοκιμάσουμε το σπάνιο Μαραθεύτικο, μια από τις καλύτερες κόκκινες ποικιλίες της Κύπρου.
Σημείο Εκκίνησης: Μεσόγη
Τέρμα: Πόλη Χρυσοχούς
Πηγή: Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού Κυπριακής Δημοκρατίας, Κείμενο: Γιάννος Κωνσταντίνου